گفتارهايی در حقوق جزا و جرمشناسی

عبدالقادر عودة فقیه نبود، اما به جهتِ علاقه ای که به علوم اسلامی داشت، دست به تألیف کتابی زد تا میان فقه اسلامی و حقوق جزای عرفی الفت ایجاد کند. او ابتدا پس از آنکه مدرک کارشناسی حقوق خود را در سال ۱۹۳۰م از دانشگاه قاهره گرفت، در دادستانی مصر مشغول شد و سپس به مرتبه قاضی ارتقاء یافت و تا سال ۱۹۵۱م به قضاوت پرداخت. در دورانِ تصدی قضاوتش، پرونده های قضایی فراوانی به وی ارجاع شد، که از جمله آنها پرونده انحلال حزب «إخوان المسلمین» بود که از سوی شورای نظامی مصر طرح شده بود. او علیرغم فشار نظامیان، حکم به عدم انحلال داد و از همین زمان عداوت ها علیه وی آغاز شد.

تخصص وی در حقوق اساسی موجب شد تا در دوران محمد نجیب اولین رئیس جمهور پس از دوران پادشاهی، به عنوان عضو شورای تدوین قانون اساسی برگزیده شود. او در شورای تدوین قانون اساسی بسیار کوشید تا ضمن پذیرش آزادی های عمومی، آموزه های اسلامی و قرآنی را به متن قانون اساسی بکشاند. تبحر وی در نگارش قانون اساسی تا آنجا پیش رفت که در سال ۱۹۵۳م دولت لیبی (پس از اعلام استقلال لیبی و آغاز دوره پادشاهی) از وی دعوت کرد تا در تدوین قانون اساسی این کشور نیز مشارکت داشته باشد.

عودة در سال ۱۹۵۱م پس از فشارهای فراوانی که از سوی شورای انقلاب مصر و افسران آزاده وارد شد، از سمت قضاوت استعفاء داد و به شغل وکالت پرداخت. در مدت بسیار کوتاهی توانست در میانِ همکاران خود بدرخشد و مورد اقبال مردم قرار گیرد.

به دلیل اعتراضاتی که إخوان المسلمین نسبت به کودتای ناصری داشتند، دولت مترصد بود ضربه سنگینی به این گروه وارد آورد. سوء قصد نافرجام جمال عبدالناصر در سال ۱۹۵۴م فرصت مناسب را در اختیار دولتِ کودتا قرار می دهد تا إخوان المسلمین را به طراحی این ترور متهم کند. دادگاه نظامی به سرعت تشکیل می شود و ۶ نفر از سران إخوان المسلمین از جمله عبدالقادر عودة به اعدام محکوم می شوند و در ۷ سپتامبر ۱۹۵۴م به دار آویخته می شوند.

نقل است هنگامی که عبدالقادر عودة را به پای چوبه دار می بردند گفته است «چه تفاوت می کند که من در کجا جان می دهم؛ در رختخواب یا ساحت نبرد؛ اسیر یا آزاد؛... من به سوی لقای پروردگار می روم.» سپس به حاضرین در صحنه اعدام رو کرده می گوید «سپاس خدایی را که شهادت را به من ارزانی داشت... خون من بر سر اینان منفجر شده و موجب ملعون شدنشان خواهد شد.»

قاضیِ شهید، علاوه بر کتاب «التشریع الجنائي الإسلامي» کتابهای دیگری نیز تألیف کرده است که همگی از تعلق خاطر وی به اسلام و بیداری اسلامی حکایت دارد:
- الإسلام و أوضاعنا القانونية.
- الإسلام و أوضاعنا السياسية.
- الإسلام بين جهل أبنائه وعجز علمائه. (که به با عنوان «اسلام در میان عجز علماء و جهل پیروان» به فارسی ترجمه شده است.)
- المال و الحكم في الإسلام.

بسمه تعالی

«جهت گسترش علوم اسلامی و رضایت مندی پژوهشگران، استفاده از پایگاه کتابخانه دیجیتال نور رایگان گردید.»

این جمله را سایت NoorLib در صفحه نخست خود قرار داده است. سایتی که تا این لحظه ۱۲۲۱۴ جلد کتاب در حوزه های مختلف علوم اسلامی و انسانی را به صورت تمام متن و با قابلیت جستجو منتشر کرده است. موضوعاتی که تاکنون در سایت قرار داده شده عبارتند از: کلیات، اسلام، تاریخ، ادبیات عرب، ادبیات فارسی، فلسفه، دین، اساطیر، جغرافیا؛ که بخش عمده آن را منابع علوم اسلامی و عربی تشکیل می دهد.

گویا سیاست مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی بر این است تا دایره بسیار گسترده تری از منابع علوم انسانی را به صورت دیجیتال در اختیار پژوهشگران قرار دهند. پیش تر نیز استفاده از پایگاه مجلات تخصصی نور (با بیش از ۷۱۲۵۷۶ مقاله تا این لحظه) توسط همین موسسه رایگان اعلام شده بود.

این گونه اقدامات یقیناً تأثیر محسوسی بر رشدِ تولید دانش علوم اسلامی و انسانی خواهد گذاشت، چه اینکه پژوهشگران می توانند با سرعت بسیار بالایی دایره گسترده ای از منابع را مورد جستجو قرار دهند؛ مشروط بر آنکه به روشهای اصولیِ جستجو در منابع تسلط یافته باشند.(خیلی مهم!) هر چند ممکن است با این اقدام فضا برای سرقت علمی (انتحال)  فراهم شود، اما در مقابل، زمینه برای کشفِ سریعترِ این گونه اقدامات فراهم می شود. به همین جهت در دراز مدت، نتیجه به نفع جامعه علمی خواهد بود.

برای استفاده از این منابع کافی است در یکی از این دو سایت عضو شوید. همین!

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
پ.ن.۱. به افتخارِ مؤسسِ مرکز مزبور...
پ.ن.۲. دامنه های  salmanemrani.com و salmanemrani.ir ثبت و به وبلاگ متصل شدند.

بسمه تعالی

حسب خبری که منتشر شده، پس از جلساتِ متعدد شورای نگهبان و اصلاحاتی که توسط کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس صورت پذیرفت، «لایحه مجازات اسلامی» تبدیل به «قانون مجازات اسلامی» شد؛ که البته شاید تا چند سال از آن با عنوان «قانون جدید مجازات اسلامی» یاد کنیم. هنوز این قانون جدید (شامل کلیات، حدود، قصاص و دیات) انتشار رسمی نشده تا پس از آن لازم الاجراء گردد، اما برای حقوقی ها ضروری است تا هر چه سریعتر با تحولاتِ آن آشنا شوند. 

از این رو آخرین نسخه از این قانون که در دسترس بود را از اینجا روی وبلاگ قرار دادم تا سر فرصت به بررسی آن بپردازیم. (محض اطمینان اینجا هم گذاشتم) در این نسخه، عبارات داخل کادر، اصلاحیه ای است که کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس مطابق با نظر شورای نگهبان اعمال کرده است؛ یعنی عبارات داخل کادر به تصویب نهایی رسیده است.

نکته بسیار مهم آن که لایحه مزبور مشتمل بر «تعزیرات» نیست و مواد مربوط به بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی کما فی السابق بر قرار خواهد بود.

________________
پ.ن. برای مشاهده ایرادات شورای نگهبان به لایحه مجازات اسلامی به اینجا و اینجا مراجعه کنید.

بررسي اجمالي ابعاد جرم شناختي قانون هدفمندی یارانه ها

(این گزارش، قبل از اجرایی شدن قانون هدفمندی یارانه ها تهیه شده است.)

(لینک کمکی)

"The United States is one of the most violent countries in the world. It is also the most punitive nation in the world. The US incarceration rate is over 700 per 100,000 population... US citizens are now imprisoned four times more than in the early 1970s  and this “mass incarceration” or “new penalism” is racialized. About one out of every three African-American men between the ages of 20 and 29 are under some type of correctional supervision, while Latinos stand a 17 percent chance of being incarcerated.
There is much more evidence showing that the United States has shifted from a “welfare state” to a “penal state”."

Contemporary Critical Criminologyby Walter S. DeKeseredy
Routledge Publication, 2011
p. 42

"ایالات متحده آمریکا یکی از پرخشونت ترین کشورهای جهان است. همچنین این کشور یکی از کیفری ترین ملت ها به حساب می آید: میزانِ جمعیتِ کیفری در ایالات متحده، بیش از ۷۰۰ زندانی به ازای هر صدهزار نفر است...* هم اکنون شهروندانِ آمریکایی، چهاربرابر بیشتر از دهه ۱۹۷۰ به زندان افکنده می شوند و این "زندانی کردنِ انبوه" و "کیفرگرایی جدید" به صورت نژادپرستانه اجرا می شود. نزدیک به یک نفر از هر سه آمریکاییِ آفریقایی تبار، در بازه سنی ۲۰ تا ۲۹ سال، در معرضِ اقداماتِ مراقبتِ تأدیبی قرار می گیرند، در حالی که این میزان برای نژادهای لاتین ۱۷ درصد است.
دلایل بسیار بیشتری وجود دارد که نشان می دهد ایالات متحده از الگوی «دولت رفاه» به «دولتِ کیفری» دگردیسی کرده است."

کتاب «جرمشناسی انتقادی معاصر»نوشته والتر اس دی کسردی
انتشارات راتلج، ۲۰۱۱میلادی
صفحه ۴۲

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
* در ایران، این رقم ۲۲۶ نفر به ازای هر صدهزار نفر می باشد. +

"To make matters worse, more US citizens die of homicide every three months than the number of people killed by the September 11 terrorist attacks on the World Trade Center in New York and in the Iraq War as of 2008... Isn’t it time to think critically about crime?"

Contemporary Critical Criminologyby Walter S. DeKeseredy
Routledge Publication, 2011
p. 24

"بدتر آنکه، تعداد کشته شدگانِ ناشی از قتل عمد در ایالات متحد آمریکا در هر سه ماه، بیش از تعداد کشته شدگانِ حملات یازده سپتامبر و حمله ی به عراق [از سال ۲۰۰۳] تا سال ۲۰۰۸میلادی است... آیا زمانِ آن نرسیده که با رویکرد انتقادی به مسأله جُرم پرداخته شود؟"

کتاب «جرمشناسی انتقادی معاصر»نوشته والتر اس دی کسردی
انتشارات راتلج، ۲۰۱۱میلادی
صفحه ۲۴

یک سال و نیم پیش مجموعه ای از قوانین کشورهای عربی را اینجا معرفی کردم. ولی نقائص زیادی داشت و بسیاری از قوانین مهم در آن درج نشده بود. حالا در این مجموعه جدید، قوانین هر کشور در یک تقسیم بندی منطقی و به صورت کامل تر ارائه شده است. حیفم آمد که به دستِ جویندگانش نرسد. 

(برای مشاهده، بر روی اسم کشورها کلیک کنید)

مجموعه قوانين كشورهاي عربي